Gmina Pułtusk

www.pultusk.pl


Pułtusk – kwatera nieznanych żołnierzy na I cmentarzu w Pułtusku. Na tabliczkach umieszczono napisy „Nieznany żołnierz W.P. poległ w roku 1914”, jednak w tymże roku nie prowadzono działań militarnych w rejonie Pułtuska. Według jednej z wersji są tu pochowani Polacy z armii rosyjskiej zmarli w trakcie służby wojskowej lub też polegli w walkach o przedmoście Pułtusk pod koniec lipca 1915 roku. Prawdopodobnie spoczywają tu również żołnierze Legionów Polskich zmarli podczas stacjonowania w Pułtusku od jesieni 1916 roku 5. pułku piechoty, a następnie w 1917 roku 2. pułku piechoty. Spoczywa tu 16. żołnierzy w pojedynczych mogiłach



Pułtusk-Popławy – wg ustaleń P. Ajdackiego cmentarz znajdował się po północnej stronie drogi do Wyszkowa, ok. 200 m od skrzyżowania z ul. Tartaczną. Składał się z dwóch kurhanów, na których stały prawosławne krzyże. Spoczywali tu żołnierze armii rosyjskiej polegli w trakcie walk o Pułtusk w 1915 roku. Cmentarz został zniwelowany przez Niemców w czasie II wojny światowej.



Boby – według P. Ajdackiego cmentarz z I wojny światowej miał się znajdować w centrum wsi.



Gmina Rozogi

Rozogi – dwie kwatery wojenne na cmentarzu parafialnym żołnierzy armii rosyjskiej i niemieckiej poległych w 1915 roku.

Dąbrowa – pojedyncza mogiła z okresu I wojny światowej. (informacja od pezet49)



Gmina Różan

www.rozan.eur.pl


Kaszewiec – cmentarz wojenny położony w lesie sosnowym na lekkim wzniesieniu. Spoczywa tu 662. żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej poległych w czasie walk o Różan na przełomie lipca i sierpnia 1915 roku.




Chełsty – miejsce po cmentarzu z I wojny światowej. Szczątki zostały ekshumowane i przeniesione w inne miejsce, prawdopodobnie na cmentarz w Kaszewcu.

Chełsty - w lesie przy drodze do Kruszewa znajduje się drugi cmentarz żołnierzy armii rosyjskiej poległych w 1915 roku. Układ mogił słabo czytelny, cmentarz zarośnięty krzakami.



Gmina Rząśnik

www.rzasnik.pl


Porządzie – cmentarz wojenny na planie prostokąta o wymiarach ok. 34 m x 24 m. Spoczywa tu prawdopodobnie 150. żołnierzy: armii niemieckiej (w 72. pojedynczych grobach) i rosyjskiej (w 5. zbiorowych mogiłach).



Dąbrowa Zagródzie – cmentarz wojenny żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej o zatartym układzie kwater i mogił. Po środku wzniesienie (mogiła zbiorowa?) z krzyżem i kamieniem z napisem: „Módlcie się za poległych 1915 r.”. Cmentarz zniszczony, zarośnięty.



Komorowo – cmentarz wojenny położony w lesie, spoczywa tu nieznana liczba żołnierzy. Cmentarz pod opieką Szkoły Podstawowej w Komorowie. Autorem zdjęć jest Jan Nowicki.




Wólka Folwark – mogiła zbiorowa żołnierzy rosyjskich poległych na przełomie lipca i sierpnia 1915 roku, w kształcie kopca (dość rozmytego).



Wólka Przekory – cmentarz wojenny o wymiarach ok. 30 m x 20 m. Żołnierzy armii niemieckiej pochowano w pojedynczych grobach, zaś armii rosyjskiej w mogiłach zbiorowych. Cmentarz zniszczony. Zachowało się kilka kamieni nagrobnych.



Nowe Wielątki – mogiła zbiorowa na planie kwadratu (wym. 20 m x 20 m) z kopcem ziemnym, na którego szczycie stoi drewniany krzyż z 1913 roku przeniesiony prawdopodobnie z cmentarza w Woli Mystkowskiej. Spoczywa tu nieustalona liczba żołnierzy nieznanej narodowości.



Ochudno – mogiła zbiorowa w kształcie kopca, z drewnianym krzyżem. Spoczywa tu nieustalona liczba żołnierzy armii rosyjskiej. Prawdopodobnie mogiła powstała w miejscu, w którym pogrzebano wcześniej powstańców styczniowych. Mirosław Powierza dotarł do relacji świadków, którzy twierdzili, że żołnierze byli zwożeni „z okolicznych lasów, układani warstwami i przesypywani wapnem celem ochrony od zarazy”.







Gmina Rzekuń

www.rzekun.pl


Daniszewo – cmentarz z I wojny światowej położony przy remizie strażackiej. Zarośnięty brzozami, układ mogił nieczytelny. Spoczywa tu nieustalona liczba żołnierzy prawdopodobnie armii rosyjskiej i niemieckiej. (informacja od jagus1402)

Kamianka – cmentarz wojenny, na którym spoczywają żołnierze armii niemieckiej i rosyjskiej polegli podczas walk nad Narwią na przełomie lipca i sierpnia 1915 roku. Szacuje się, że pogrzebano tu ok. 1000. żołnierzy. Położony w lesie nad Narwią cmentarz przez wiele lat był zapomniany. Odkrył go mieszkaniec Kamianki Józef Galanek. Teren uporządkowało Koło Rezerwistów z Meppen. W 2010 roku na miejscu cmentarza odsłonięto pamiątkową tablicę oraz poświęcono krzyż.





Gmina Somianka

Stary Mystkówiec – mogiła zbiorowa, spoczywa tu ok. 700 żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej poległych w walkach w lipcu 1915 roku. Na mogile kopiec, na którego szczycie umieszczono krzyż i pamiątkową tablicę z napisem „Poległym w walce o niepodległość w latach 1914-1918”.




Gmina Sypniewo

www.sypniewo.pl

Batogowo-Biernaty – mogiła zbiorowa położona przy drodze do Młynarzy, na mogile pomnik z krzyżem maltańskim. Liczba i narodowość pochowanych nieznana.



Gmina Szelków

www.szelkow.pl


Dzierżanowo – cmentarz z I wojny światowej położony przy drodze do Szwelic. Pochowano na nim nieznaną liczbę żołnierzy armii niemieckiej poległych w lipcu 1915 roku i podczas II wojny światowej. Według miejscowych mieszkańców we wsi istniały jeszcze 4 inne cmentarze, które w latach 1940-1944 zlikwidowano, a szczątki poległych przeniesiono na omawiany cmentarz. Cmentarz przez wiele lat zaniedbany i zarośnięty został uporządkowany przez członków Mazowieckiego Stowarzyszenia Historycznego „Exploratorzy.pl”









Gmina Troszyn

Troszyn/Rabędy – położony w lesie cmentarz wojenny żołnierzy armii niemieckiej założony w 1915 roku. Spoczywa na nim ok. 240. żołnierzy. Cmentarz z trzech stron obwiedziony wałem ziemnym, mogiły nieczytelne, zachowały się dwa metalowe krzyże.


Repki – cmentarz  wojenny z okresu I wojny światowej, na którym spoczywają: 650. żołnierzy austro-węgierskich, 68. niemieckich oraz 80. rosyjskich. Zachowało się 13 tablic nagrobnych.


Zapieczne - cmentarz wojenny z lat 1914-1918, na którym pochowano ok. 80. żołnierzy armii niemieckiej. Na cmentarzu znajduje się 27 płyt betonowych oraz betonowy krzyż z napisem „1896 r. Fundator Zebroski”.




Gmina Wąsewo

www.wasewo.pl


Brzezienko Stare – położony po prawej stronie drogi w kierunku wsi Króle. Założony w 1915 roku, o pow. 0,15 ha. Układ mogił zatarty. Spoczywa tu nieustalona liczba żołnierzy armii niemieckiej.

Rososz – cmentarz położony w lesie otoczony wałem ziemnym. Spoczywają tu żołnierze armii niemieckiej, polegli na początku sierpnia 1915 roku.



Gmina Wyszków

www.wyszkow.pl


Wyszków – cmentarz parafialny: mogiła zbiorowa, w której spoczywa 200. żołnierzy armii rosyjskiej poległych prawdopodobnie podczas obrony Wyszkowa na początku sierpnia 1915 roku. Pochowano ich za murem cmentarnym, ale cmentarz dosyć szybko rozbudowywał się i wkrótce mogiła stanowiła granicę między starą i nową częścią cmentarza. Jeszcze na początku lat 70. XX wieku grób zajmował powierzchnię co najmniej kilkudziesięciu metrów kwadratowych, dziś ok. 2 m². Głównym elementem mogiły jest kamień, na którym wyryto prawosławny krzyż, a pod nim napis „200 Russen Módlcie się za poległych 1915”.




Leszczydół Nowiny – mogiła zbiorowa na skraju lasu. Kopiec zimny o wymiarach ok. 9 m x 6 m, otoczony rowem. Na szczycie krzyż drewniany. Narodowość i liczba pochowanych żołnierzy nieznana. Mogiła zaniedbana, częściowo zarośnięta drzewami i krzakami.



Kręgi Nowe – mogiła zbiorowa usytuowana w polu po wschodniej strony drogi do Sitna, ok. 100 m od szosy Wyszków-Serock.  Kopiec ziemny o konstrukcji schodkowej o wymiarach ok. 8 m x 14 m, otoczony rowem o głębokości ok. 1 m. W mogile spoczywa nieustalona liczba żołnierzy, najprawdopodobniej armii rosyjskiej. Zachowała się podstawa betonowej tablicy nagrobnej (bez samej tablicy).







Gmina Zatory

www.zatory.pl

Zatory-Biele - cmentarz położony na skraju wsi Zatory, w kierunku południowo-wschodnim na wzniesieniu, ok. 100 m od wsi Biele. Na planie prostokąta o wymiarach 15 m x 32 m. Spoczywa na nim 113. żołnierzy armii niemieckiej w grobach pojedynczych, 48 - 60 w mogiłach podwójnych i potrójnych oraz bliżej nieznana liczba w grobach zbiorowych. Polegli w czasie walk na przełomie lipca i sierpnia 1915 roku. Pośrodku cmentarza znajduje się mogiła zbiorowa żołnierzy armii rosyjskiej. Ocalała jedna tablica nagrobna (Karl Busch, zm. 30 VII 1915 r.). W 2011 i 2012 r. gmina Zatory, dzięki dotacji z Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego, uporządkowała teren i wykonała tablicę informacyjną.



Pniewo – według ustaleń Mirosława Powierzy znajdował się tu cmentarz wojenny, najprawdopodobniej w kępie drzew po lewej stronie szosy Pniewo-Pułtusk, tuż za drogą do Leman. Obecnie nie ma po nim śladu.

Borsuki Kolonia – bezimienna mogiła w lesie z krzyżem w granitowym cokole. Obok krzyż dębowy z napisem „Rok 1916”. Wg ustaleń Mirosława Powierzy w mogile tej została pochowana 19-letnia dziewczyna o nazwisku Jackowska – cywilna ofiara Wielkiej Wojny.